Verhalen uit het verleden

Ik zie hem nog altijd schuifelen en gesticuleren daar op dat podium vooraan in de middelbare klas. En hij stond er niet alleen. Tussen hem en ons in prijkte een denkbeeldige reusachtige dinosaurus. Over de volledige breedte van de klas. Die benam het hele podium terwijl onze leraar biologie traag van links naar rechts stapte, ondertussen beeldend vertellend over wat deze dieren zo kwetsbaar maakte: de bouw van hun zenuwcellen. Evolutief gezien waren die veel te lang, wat maakte dat de pijnprikkels aan de staart er een hele tijd over deden om tot in het brein te geraken en effectief ook pijn te voelen wanneer een ander dier aan die staart stond te knabbelen. En dat, wanneer het brein vervolgens aan de staart het bevel gaf om de belager weg te slaan, ook die prikkel er weer tergend traag over deed waardoor de staart al half was opgepeuzeld op het ogenblik dat het signaal daar was aangekomen.

Mijn leraar biologie was een rasechte verteller. Hij gaf me niet alleen zijn passie door voor biologie en de invloed van het brein op gedrag, maar ook zijn aandacht voor verhalen en hun kracht als leerinstrument.

Verhalen in het nu

Ondertussen zijn we ruim 30 jaar verder en kreeg storytelling en -sharing een heel wezenlijke rol in mijn professionele werk. Maar onlangs kreeg ik hierover toch een waardevol nieuw inzicht.

Ik volgde een workshop van de Zuid-Afrikaanse Chené Swart. Zij noemt zichzelf narrative practitioner en schreef het boek Re-Authoring the World: The Narrative Lens and Practices for Organisations, Communities and Individuals.  Zij maakt een onderscheid tussen dominante en alternatieve verhalen.

Dominante verhalen vertrekken vanuit kennis en autoriteit. Dat zijn de verhalen die we als werkelijkheid aannemen.  Ze leiden tot herkenning maar zelden tot leren en verandering.

De alternatieve verhalen daarentegen zijn niet altijd duidelijk en vertrekken vanuit vragen.

Het zijn de vragen die kunnen bijdragen tot leren en veranderen. Door op zoek te gaan naar de alternatieve verhalen en erover te converseren zonder oordeel, advies, oplossing, veronderstelling of applaus, kun je mensen echt in beweging krijgen. Vanuit hun persoonlijke drive, goesting en kracht.

Verhalen voor de toekomst

Dit inzicht bracht mij alvast in beweging. Sindsdien ga ik nog bedachtzamer met mensen in gesprek. Nog meer reflecterend naar de anderen toe, zoekend waar hun waakvlammetje brandt. En ondertussen continu oefenend in zorgzame nieuwsgierigheid (geen oordeel), vragen stellen zonder de antwoorden te kennen (geen veronderstelling noch oplossing), niet te hertalen maar de taal van de andere te gebruiken (geen advies) en geschenken geven (geen applaus).

Het brengt ons slimmere verhalen op, verhalen voor de toekomst en het zet een aantal adviesvaardigheden in een ander perspectief.

Of zoals Chené het zegt:

re-name, re-author, re-mean, re-dream together

Fijn toch, dat continu bijleren !

20 maart is wereldverteldag. Ook deze dag zit in ons dankbare dagen doosje dat we voor 2016 hebben uitgewerkt. Wil jij dit doosje ontvangen, stuur ons dan een bericht.

Met interesse gelezen? Danku om te delen!